Osmanlılar zamanında yetişen, Hanefî mezhebi âlimlerinden ve şâir. İsmi Nihânî bin Abdullah Rûmî olup, Nihânî Çelebi ve Mevlânâ Nihânî diye tanınır. Nihânî mahlasıyla yazmış olduğu şiirleri meşhûrdur. Doğum târihi bilinmeyen Nihânî Çelebi, 925 (m. 1519) veya 926 (m. 1520)’de Mekke-i mükerremede vefât etti.
Nihânî Çelebi ( radıyallahü anh ), zamanında bulunan âlimlerin sohbetlerinde yetişerek kemâle geldi. Bundan sonra Mevlânâ Hacı Hasen-zâde’nin hizmetlerine kavuştu. Bir taraftan ilimde yükselirken, diğer taraftan bütün faziletleri kendinde toplamaya gayret etti. İlim tahsilini tamamladıktan sonra, hocasının ismiyle bilinen Hacı Hasen-zâde Medresesi’nde, daha sonra Üsküp’te İshâk Paşa, İstanbul’da Mustafa Paşa medreselerinde müderris oldu.
Uzun müddet müderrislik vazîfesine devam etti. 926 (m. 1520) senesinde hac vazîfesini îfâ için Hicaz’a gitti. Hac vazîfesini yaptıktan sonra, Mekke-i mükerremede hastalandı. Hastalığı esnasında devamlı olarak, geçen ömrünün muhâsebesini yaptı. Ömrünün kalan kısmında, sâdece ibâdet ve tâat ile meşgûl olmaya karar verdi. Fakat hastalıktan kurtulamayıp vefât etti ve orada defn edildi.
Fazîlet ve kemâlât sahibi olan Nihânî, başta tefsîr, hadîs ve fıkıh olmak üzere birçok ilimde yüksek âlim idi. Arabî ilimleri çok iyi bilirdi. Şairliği de kuvvetli olup, üç lisanda (Arabca, Farsça ve Türkçe) şiirleri vardır. Şakâyık-ı Nu’mâniyye kitabının sahibi olan Taşköprü-zâde, Nihânî’nin şiirlerinden bir kısmını gördüğünü, şiirlerinin gayet fasîh ve beliğ olduğunu haber vermiştir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Şakâyık-ı Nu’mâniyye cild-1, sh. 474
2) Şakâyık-ı Nu’mâniyye tercümesi (Mecdî Efendi) sh. 421
3) Sicilli Osmânî cild-4, sh. 596
4) Kâmûs-ül-a’lâm cild-6, sh. 4624
5) Şezerât-üz-zeheb cild-8, sh. 140
6) Tezkiret-üş-şu’ara cild-2, sh. 1017