Hanbelî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Zâhid, edîb ve şâir bir zât olup, künyesi Ebû Zekeriyyâ, lakabı Cemâlüddîn’dir. 588 (m. 1192) senesinde doğdu. 656 (m. 1258)’de Hülâgu’nun Bağdad’ı istilâsında şehid edildi. Kırâat ilmini ve rivâyetlerini İbn-i Asâkir el-Betâihî’nin talebelerinden öğrendi. Şeyh Ali bin İdrîs el-Ya’kubî’den hadîs-i şerîf dinledi. Şeyh Abdülmugîs el-Harbî ve diğerlerinden icâzet aldı. Fıkıh ve lügat ezberledi. “Sıhahu Cevherî” adlı lügatı ezberlediği söylenmiştir. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmı metheden pekçok şiir yazmıştır. Fıkıh ilmine dâir “Muhtasar-ül-Hırâkî” ve “Zevâid-ül-Kâfî” adlarında manzûmeleri vardır. Bunlardan başka çeşitli konularda şiirleri vardır. Çok çalışan, çok Kur’ân-ı kerîm okuyan, sabırlı, kanaatkar bir zât idi. Sünnet-i seniyyeye tam uyar, bid’at ehlinden uzak dururdu. Bir defasında Peygamberimizi ( aleyhisselâm ) rü’yâsında görmüş, Peygamberimiz ona îmân ile öleceğini müjdelemiştir. Bunun üzerine uzun bir kaside yazmıştır. Kendisinden Hâfız ed-Dimyâtî, Ali bin Husayn el-Fahrî, icâzet verdiği Süleymân bin Hamze, Ahmed bin Hamze, Ahmed bin Ali el-Cezrî, Zeyneb binti Kâmil rivâyette bulunmuşlardır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile cild-2, sh. 262
2) Şezerât-üz-zeheb cild-5, sh. 285
3) Mu’cem-ül-müellifîn cild-13, sh. 236